محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران
نویسندگان
چکیده
از زمانی که جامعه شناسی بهعنوان دانش شناخت اجتماعات بشری بسط و گسترش یافت، موضوع دین یکی از مهمترین مباحث علوم اجتماعی و بالاخص جامعهشناسی بوده است. آنچه که در تاریخ جامعهشناسی و بهخصوص جامعهشناسی دین وجود دارد، توجه به نقش دین در جوامع است. از همان دورۀ پیدایی جامعهشناسی، جامعه شناسان دین را بهمثابه یک پدیده و یا نهاد، مبنای نظریه پردازیهای خود قرار دادهاند. در کنار جامعه شناسی، دانش مردم شناسی و مردم شناسان نیز بهدلیل تأکید بر جوامع قبیله ای، توجه خود را بیش از همه به دین قبیله ای و ادیان ابتدایی معطوف کردهاند. بهعبارت دیگر در این دو شاخۀ اصلی علوم اجتماعی، دین در شهر، قبیله و جامعۀ ابتدایی مورد بررسی قرار گرفته است. آنچه که مابین قبیله و شهر قرار دارد، جامعۀ روستایی است که اهمیت آن را هم از جنبۀ جامعه شناسی و هم مردم شناسی می توان بررسی کرد. بر این مبنا به دین روستایی بهمثابه فرمی مستقل و فینفسه مهم از اشکال اجتماعی دین میتوان پرداخت؛ چراکه روستا و دین روستایی مبنای فرهنگ و دین شهرنشینان مدرن و سنتی است. بههمین سبب بهدلایل جامعه شناختی و مردم شناختی، لازم است تفکیکی میان دین در جامعۀ روستایی و جامعۀ شهری (سنتی و مدرن) قائل شد. از سویی دین، دینداری و ایمان بهمثابه پدیده هایی اجتماعی و مبتنی بر زمینۀ فرهنگی و تاریخی، صورتبندی خاص خود را بسته به جامعه ای که در آن قرار دارند، دارا هستند. از این منظر نظریات دین برخاسته از شهر و قبیله کفایت لازم را برای بررسی دین روستایی ندارند. بر این اساس لازم است دین روستایی هم بهعنوان فرمی مستقل از دین و همچنین بهعنوان مبنای تاریخ اجتماعی و فرهنگی شهرها مورد تأکید قرار گرفته و نظریات جامعه شناختی و مردم شناختی در مورد آن، بر مبنای مطالعات میدانی روستایی شکل بگیرد. کتاب محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران همانطور که از ناماش پیداست، نمونه ای موضوعی درخصوص مناسک مذهبی بهخصوص محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران است که مصادیق آن از مناطق و روستاهای مختلف جایجای کشور پهناورمان گرفته شده است. بررسی مناسک محرم و صفر نوعی بررسی مردم شناسی دین است که بهدلیل موضوع آن در جامعۀ دینی اهمیت دارد.
منابع مشابه
گفتمان‌شناسی «قسمت» در زبان و فرهنگ مردم ایران
واژة «قسمت» و عبارت‌های هم‌معنای آن مفاهیم عجین‌شده در فرهنگ فارسی هستند که به‌کاربردن صحیح و فهم آنها نیاز به تعمق و بررسی دارد؛ ازاین‌رو، در این پژوهش کوشیدیم تا نگاهی زبانی ـ تاریخی به باور تقدیرگرایی در جامعة ایران بیندازیم و با به‌کاربردن نظریة اسنادی به بررسی دقیق‌تر این باور بپردازیم؛ بنابراین، در 4 ماه، 280 موقعیت گفتمانی از افراد با گروه‌های سنی، سطح تحصیلات و مشاغل مختلف گردآوری شد. س...
متن کاملفرهنگ سیاسی مردم مازندران
این مقاله، با الهام از سنخ شناسی آلموند و وربا در مورد "فرهنگ سیاسی".فرهنگ سیاسی مردم مازندران را مورد بررسی قرار می دهد.برای این منظور،از روش پیمایش و انتخاب نمونه های مورد نظر مطابق روش های علمی استفاده شده است که نتایج تحقیق قابل تعمیم به کل استان مازندران می باشد.مطابق یافته های تحقیق که از 331 نمونه استخراج شده است،بعد شناختی فرهنگ سیاسی مردم مازندران در مقایسه با بعد عاطفی و داوری،قوت کمت...
متن کاملنقش زنان در بسط فرهنگ محرم و سوگواری در عصر ناصری
عصر ناصری در تاریخ معاصر ایران نقطة عطفی در بیداری افکار، توسعة علوم، و رسوخ اندیشه‌های نوین، و به تبع آن گسترش فعالیت‌های عمومی، به‌شمار می‌رود. با این حال زنان همچنان از حضور و نقش‌آفرینی درخور توانایی خود بی‌بهره بوده‌اند. آنان که بنا به دلایل تاریخی، فرهنگی، سیاسی، و نیز دینی کم‌تر امکان بروز و ظهور اجتماعی داشتند، با ورود به عرصه‌های فرهنگ مذهبی و سنت‌های اجتماعی نقش‌آفرین شدند. در این دور...
متن کاملفولکلور، آیینۀ تاریخ و فرهنگ مردم
فولکلور آیینه یا گواهینامۀ فرهنگ مردم است؛ ازهمین‌رو، آگاهی از تاریخ و فرهنگ هر ملتی نیازمند شناخت عمیق فولکلور آن است. این مقاله برآن است تا ویژگی‌های فولکلور منطقۀ بدخشان را تبیین و بررسی کند. یکی از خصوصیت‌های برجستۀ فولکلور کوهستان بدخشان، دوزبانی بودن آن است. ضرب‌المثل‌ها، مقال‌ها، چیستان‌ها و سرودها یک قسمت به زبان‌های پامیری و بخشی دیگر به زبان تاجیکی در بین این مردم موقعیت پیدا کردهاند...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
فصلنامه نقد کتاب علوم اجتماعیجلد ۲، شماره ۵، صفحات ۱۵۵-۱۶۲
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023